May 18, 2024
Home » Συμπεριφοριστικες Θεωριες

Συμπεριφοριστικες Θεωριες

Η συμπεριφορά μαθαίνεται κυρίως με 3 τρόπους:

Α. Κλασική εξαρτημένη μάθηση

Η κλασική έχει τις ρίζες της στα πειράματα του I. Pavlov (1849-1936). Στο κλασικό πείραμα του Pavlov, η θέα της τροφής (φυσικό ερέθισμα) προκαλούσε την έκκριση σιέλου σε σκύλο  (φυσική αντίδραση). Αυτό είναι έμφυτο είδος συμπεριφοράς που επιτρέπει στον οργανισμό να διατηρείται στη ζωή. Όταν στη θέα της τροφής προστέθηκε ο ήχος ενός κουδουνιού (εξαρτημένο ερέθισμα) ο σκύλος έμαθε να εκκρίνει σίελο ακόμη κι όταν άκουγε μόνο τον ήχο του κουδουνιού (εξαρτημένη αντίδραση).

 

Β. Συντελεστική μάθηση

Ο  B. F. Skinner (1904-1990) ήταν εκείνος που όρισε τους νόμους της συντελεστικής μάθησης. Σε αυτήν χρησιμοποιούνται αμοιβές για να ενισχυθεί μια συμπεριφορά. Μια συμπεριφορά (συντελεστής-ερέθισμα) συμβαίνει τυχαία ή αυθόρμητα και ακολουθείται από ένα γεγονός που προκαλεί ευχαρίστηση (ενίσχυση). Η ενίσχυση αυτή αυξάνει την πιθανότητα επανεμφάνισης της τυχαίας συμπεριφοράς (συντελεστής- ερέθισμα) στο μέλλον. Στη συντελεστική μάθηση, ο στόχος είναι να ενισχυθεί ένας συντελεστής, δηλαδή μια συμπεριφορά αυξάνοντας τη συχνότητα της αντίδρασης. Σύμφωνα με την συντελεστική μάθηση, οι περισσότερες, αν όχι όλες οι συμπεριφορές μας, συμβαίνουν καταρχήν τυχαία. Για να αποκτήσει ο άνθρωπος μια νέα συμπεριφορά μέσω της συντελεστικής μάθησης, θα πρέπει η συγκεκριμένη του αντίδραση να ακολουθηθεί από ένα γεγονός στο περιβάλλον που να θεωρείται ενισχυτικό για τον άνθρωπο. Στην  περίπτωση αυτή αυξάνεται η πιθανότητα να επαναλάβει ο άνθρωπος τη συμπεριφορά αυτή και στο μέλλον.

 

Γ. Μιμητική μάθηση

Η μάθηση μέσω της παρατήρησης και της μίμησης προτύπου λέγεται κοινωνική μάθηση. Το όνομα που έχει συνδεθεί περισσότερο με αυτό το είδος μάθησης είναι αυτό του Albert Bandura  (1925-2021). H διαδικασία της μάθησης μέσω της παρατήρησης και της μίμησης προτύπων περιλαμβάνει την ύπαρξη κάποιων πραγματικών ή συμβολικών μοντέλων, με τα οποία το άτομο θέλει να ταυτιστεί. Ένα μεγάλο μέρος της ανθρώπινης συμπεριφοράς αποκτάται μέσω από την παρατήρηση και τη μίμηση συμπεριφοράς άλλων ανθρώπων. Με τον τρόπο αυτό ερμήνευσε ο Βandura και την επιθετική συμπεριφορά στα μικρά παιδιά. Ο Bandura υποστηρίζει ότι οι διαδικασίες της μιμητικής μάθησης μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν οι συμβουλευόμενοι  να υιοθετήσουν αντιδράσεις που δεν είχαν πριν. Η τροποποίηση της συμπεριφοράς τους με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί ταχύτερα με την χρησιμοποίηση διάφορων ενισχύσεων.

 

Βιβλιογραφία
 -Hilgard, T. Εισαγωγή στην Ψυχολογία.Τόμος Α’, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2003.
 -Νέστορος, Ι.Ν.: Συνθετική Ψυχοθεραπεία με στοιχεία Ψυχοπαθολογίας, Εκδόσεις  Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1996
 -Pervin,L.A & John, O.P.: Θεωρίες  Προσωπικότητας,Εκδόσεις Τυπωθήτω-Γιώργος  Δάρδανος, Μετάφραση Α. Αλεξανδροπούλου & Ε. Δασκαλοπούλου, Αθήνα 2001