ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ,ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ

Τα συμπτώματα και οι ενδείξεις  της διπολικής διαταραχής περιλαμβάνουν ακραίες εναλλαγές της διάθεσης από χαμηλή σε υψηλή και πάλι από την αρχή. Παλαιότερα ονομαζόταν μανιοκατάθλιψη.

Η διπολική διαταραχή – η οποία παλαιότερα ήταν γνωστή ως μανιοκατάθλιψη – επηρεάζει πάνω από 1 στους 100 ενήλικες κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Το πιο εμφανές από τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής είναι οι πολύ έντονες εναλλαγές της διάθεσης. Είναι μια κατάσταση ακραίων συναισθηματικών καταστάσεων.

Κάποιος που αντιμετωπίζει διπολική διαταραχή θα έχει περιόδους μεγάλης ενέργειας και ενθουσιασμού κατά καιρούς.

Αυτά μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή συχνά αρκετούς μήνες.

 Άλλες φορές,  βιώνει βαθιά κατάθλιψη  (περισσότερα για τον κύκλο της μανίας και της κατάθλιψης παρακάτω).

Μερικές φορές αυτές οι καταστάσεις εμφανίζουν μικτή συμπτωματολογία.

Η υψηλή και η χαμηλή διάθεση είναι πολύ πιο έντονες σε σχέση με αυτό που θα βιώσουν οι περισσότεροι άνθρωποι στη ζωή τους.

Τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής είναι πολύ εντονότερα από το να νιώθετε γεμάτοι ενέργεια ένα πρωί και μετά λίγο κουρασμένοι το απόγευμα.

Κατά τη διάρκεια σοβαρών επεισοδίων μπορεί το άτομο να βρεθεί σε κατάσταση πλήρους αδυναμίας  να αντιμετωπίσει την καθημερινή ζωή.

Η διπολική διαταραχή ξεκινά συχνά στα τέλη της εφηβείας ή στα είκοσι, αλλά σπάνια μετά την ηλικία των 40 ετών.

Επηρεάζει εξίσου και τους άνδρες και τις γυναίκες.

Διπολική διαταραχή και συμπτώματα μανίας

Κατά τη διάρκεια της «μανιακής» φάσης τα άτομα που βιώνουν διπολική διαταραχή μπορεί να έχουν ένα ή περισσότερα από αυτά τα 15 συναισθήματα και συμπεριφορές που είναι όλα ενδείξεις και  συμπτώματα διπολικής διαταραχής:

1. Αίσθημα ευφορίας: πολύ ενθουσιασμένος ή «ανεβασμένος»
2.  Αίσθημα ανησυχίας
3.  Επιθετική συμπεριφορά
4.  Ευερεθιστότητα  
5.  Πολύ γρήγορη ομιλία
6.  Εμπλοκή σε επικίνδυνες δραστηριότητες
7.  Αυξημένη σεξουαλική ορμή
8. Ταχεία  εναλλαγή σκέψεων
9.  Δυσκολία συγκέντρωσης
10.  Υπερβολική ενέργεια
11.  Αυξημένη κατανάλωση χρημάτων  σε λάθος πράγματα
12.  Μειωμένη ανάγκη για ύπνο
13.  Αίσθημα μεγαλείου 
14.  Περιορισμένη κριτική ικανότητα
15. Κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ.

Συμπτώματα κατάθλιψης και διπολική διαταραχή

 Οι καταθλιπτικές φάσεις της διπολικής διαταραχής μπορεί να περιλαμβάνουν μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες 12 σκέψεις και συμπεριφορές:

1. Ελάχιστο ενδιαφέρον για την καθημερινότητα
2. Αίσθημα απελπισίας,
3. Αλλαγές στην όρεξη,
4. Αίσθηση συναισθηματικού «κενού»
5. Υπερβολική ενοχή,
6. Τάσεις  αυτοκτονίας,
7. Αίσθημα  αναξιότητας,
8. Χρόνια κόπωση,
9. Προβλήματα μνήμης ,
10. Αϋπνία ή ανάγκη για περισσότερο ύπνο ,
11. Αύξηση ή απώλεια βάρους,
12. Προβλήματα συγκέντρωσης.

Εναλλαγή  από μανία σε κατάθλιψη

Η διπολική διαταραχή γενικά κατηγοριοποιείται σε διαφορετικούς τύπους ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα των ασθενών εναλλάσσονται μεταξύ μανιακών και καταθλιπτικών φάσεων. Μερικοί άνθρωποι βιώνουν κυρίως έντονες μανιακές φάσεις και σύντομες περιόδους κατάθλιψης. Άλλοι έχουν κυρίως βαριές καταθλιπτικές φάσεις και σύντομες περιόδους μανίας. Άλλοι πάλι κινούνται πιο γρήγορα μεταξύ των δύο. Στην ακραία μορφή της διαταραχής, τα διπολικά άτομα μπορεί να βιώσουν ψευδαισθήσεις  και παραισθήσεις.

Σε μια μανιακή φάση, αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αίσθηση ότι  είσαι το πιο σημαντικό άτομο στον κόσμο.

Στη φάση της κατάθλιψης, το άτομο  θα μπορούσε να πιστεύει  ότι είναι  ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο.

Αιτίες διπολικής διαταραχής

Όπως συμβαίνει με πολλά προβλήματα ψυχικής υγείας, η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν έχει διασαφηνιστεί. Ωστόσο, είναι πιθανό να είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως το άγχος ή η παιδική κακοποίηση.

Πρόσφατη έρευνα διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία για τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής (McInnis et al., 2017).

Δεν οφείλεται σε μία χημική ανισορροπία ή σε ένα συγκεκριμένο γεγονός της ζωής. Μάλλον, η διπολική διαταραχή έχει πολλά κοινά συμπτώματα. Τα αποτελέσματα προέρχονται από περισσότερα από 1.100 άτομα που έχουν μελετηθεί για παραπάνω  από δέκα χρόνια. Πάνω από 730 είχαν συμπτώματα διπολικής διαταραχής, ενώ οι υπόλοιποι όχι. Ο καθηγητής Melvin McInnis, ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, είπε: «Υπάρχουν πολλές διαδρομές προς αυτή την ασθένεια και πολλές διαδρομές μέσω αυτής. Έχουμε ανακαλύψει ότι υπάρχουν πολλοί βιολογικοί μηχανισμοί που οδηγούν στην ασθένεια και πολλές εξωτερικές επιρροές που αλληλεπιδρούν για την εκδήλωσή της. Όλα αυτά τα στοιχεία συνδυάζονται και επηρεάζουν τον τρόπο  που  βιώνουν οι ασθενείς την διαταραχή».

Μερικά από τα βασικά ευρήματα ήταν ότι μεταξύ των ατόμων με διπολική διαταραχή:

• Τα συμπτώματα ημικρανίας ήταν 3,5 φορές πιο πιθανά.

• Ήταν πιο πιθανό να είχε προηγηθεί  παιδικό τραύμα.

• Υψηλότερη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών.

• Χαμηλότερα επίπεδα βασικών βακτηρίων στο έντερο.

 • Συμπτώματα ανεπαρκούς ύπνου στις γυναίκες με την διαταραχή.

 • Έντονες νευρωτικές τάσεις στην προσωπικότητά τους.

• Οι γνωστικές τους ικανότητες ήταν χαμηλότερες.

• Δύο γονίδια ήταν σημαντικά: CACNA1 και ANK3.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ενώ τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής τείνουν να εμφανίζονται σε οικογένειες, δεν υπήρχαν συγκεκριμένα γονίδια στο επίκεντρο. Ο καθηγητής McInnis είπε: «Αν υπήρχε ένα γονίδιο με ισχυρή επίδραση όπως αυτό που βλέπουμε στον καρκίνο του μαστού, για παράδειγμα, θα το είχαμε βρει. Ελπίζουμε ότι αυτό το νέο πλαίσιο θα προσφέρει μια νέα προσέγγιση για την κατανόηση αυτής της διαταραχής και άλλων περίπλοκων ασθενειών, για την ανάπτυξη  μοντέλων  που θα μπορούσαν  να δημιουργήσουν μια στρατηγική διαχείρισης για κλινικούς ιατρούς και ασθενείς και να δώσουν στους ερευνητές συνεπείς μεταβλητές για μέτρηση και αξιολόγηση.

Η διπολική διαταραχή έχει πολλά να διδάξει στην ανθρωπότητα για άλλες ασθένειες, επειδή καλύπτει μεγάλο εύρος  της ανθρώπινης διάθεσης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς όσο καμία άλλη πάθηση».

Θεραπεία για διπολική διαταραχή

Τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής συνήθως αντιμετωπίζονται με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει στρατηγικές για την παρακολούθηση της διάθεσης, γενικές στρατηγικές αντιμετώπισης και την υπογράμμιση της σημασίας της καθημερινής ρουτίνας. Όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή, δοκιμάζονται συχνά σταθεροποιητές της διάθεσης όπως το λίθιο, όπως και τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιεπιληπτικά. Ο συνδυασμός θα εξαρτηθεί από το άτομο. Τα άτομα που λαμβάνουν θεραπεία για τη διπολική διαταραχή θα είναι συνήθως σε θέση να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα μακροπρόθεσμα – αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εύκολο.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι το 98% των συμπτωμάτων των ασθενών βελτιώθηκαν σε σημαντικό βαθμό μετά από δύο χρόνια (Tohen et al., 2003). Ωστόσο, η ίδια μελέτη διαπίστωσε ότι το 40% των ανθρώπων παρουσίασαν υποτροπή εντός των επόμενων δύο ετών από την βελτίωση.

Ψυχοεκπαίδευση και φαρμακευτική αγωγή

Πρόσφατη έρευνα έδειξε  ότι η ψυχοεκπαιδευτική θεραπεία που χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της διπολικής διαταραχής (Miklowitz et al., 2020). Η χρήση της ψυχοεκπαίδευσης μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή συμβάλλει στην ελάττωση της επανεμφάνισης της διπολικής διαταραχής περισσότερο από την φαρμακευτική αγωγή μόνο, διαπίστωσαν ερευνητές. Η ψυχοεκπαίδευση στοχεύει:

• ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για την ασθένειά τους και τη σημασία της λήψης φαρμάκων,

 • αναγνώριση πρώιμων προειδοποιητικών ενδείξεων,

• αποφυγή κατάχρησης ουσιών,

 • και ανάπτυξη υγιεινών, τακτικών συνηθειών.

Αυτοί οι στόχοι συχνά επιτυγχάνονται καλύτερα σε ένα ομαδικό περιβάλλον, πιστεύει ο καθηγητής David Miklowitz, ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης: «Μπορεί να μην συμφωνούν όλοι μαζί μου, αλλά πιστεύω ότι το οικογενειακό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό όσον αφορά το αν κάποιος παραμένει καλά. Δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο το να έχεις ένα άτομο που ξέρει πώς να αναγνωρίζει πότε αρχίζουν τα συμπτώματά σου και να  μπορεί να σου πει, «άρχισες να φαίνεσαι καταθλιπτικός ή αρχίζεις να ανεβαίνεις». Αυτό το άτομο μπορεί να υπενθυμίσει στο  αγαπημένο του πρόσωπο  να πάρει τα φάρμακά του ή να παραμείνει σε κανονικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης ή να επικοινωνήσει με τον ψυχίατρο για μια  αξιολόγηση της φαρμακευτικής αγωγής». Τα συμπεράσματα προέρχονται από μια ανασκόπηση 39  ξεχωριστών τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών σχετικά με τα συμπτώματα της διπολικής διαταραχής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η οικογενειακή θεραπεία, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η διαπροσωπική θεραπεία ήταν όλες  αποτελεσματικές  στη σταθεροποίηση των συμπτωμάτων. Η ομαδική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία των συμπτωμάτων της διπολικής διαταραχής — ειδικά στη μείωση της μανίας και της κατάθλιψης.

Αυτό συμβαίνει επειδή τα συστήματα υποστήριξης είναι ζωτικής σημασίας, είπε ο καθηγητής Miklowitz: «Εάν βρίσκεστε σε ομαδική θεραπεία, άλλα μέλη αυτής της ομάδας μπορεί να είναι σε θέση να σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε ότι αντιμετωπίζετε συμπτώματα. Οι άνθρωποι τείνουν να πλησιάζουν ο ένας τον άλλο. Είναι λίγο σαν το μοντέλο Α.Α. με υποστηρικτές».

Μετάφραση-Απόδοση: Αλεξία Βαονάκη

Featured image: By shvets production on pexels

Πηγή