Η μοναξιά και η μοναχικότητα είναι δυο λέξεις που χρησιμοποιούνται πολλές φορές εναλλακτικά, δίνοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για ταυτόσημες έννοιες. Στην πραγματικότητα, αφορούν δυο διαφορετικές καταστάσεις με μόνο κοινό τους σημείο ότι και οι δύο αναφέρονται σε μια συνθήκη, στην οποία ένα πρόσωπο είναι μόνο του, χωρίς την παρουσία άλλων. Η ομοιότητα, όμως , τελειώνει σε αυτό το σημείο και αρχίζουν οι διαφορές:
Η μοναχικότητα έχει μια θετική σημασία, αφού κάποιος που είναι μόνος δεν βιώνει αίσθημα μοναξιάς αλλά νιώθει ηρεμία, γαλήνη ή ευχαρίστηση σε αυτή την κατάσταση. Η μοναχικότητα μας δίνει το περιθώριο να ασχοληθούμε με δραστηριότητες που μας ευχαριστούν, να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να απολαύσουμε την αγαπημένη μας μουσική, να κάνουμε έναν περίπατο. Είναι εκείνες οι φορές που χρειαζόμαστε τον δικό μας χώρο και χρόνο χωρίς να νιώθουμε την ανάγκη να αλληλεπιδράσουμε με άλλα πρόσωπα. Βρισκόμαστε, δηλαδή, σε μια θέση που όχι μόνο είναι επιθυμητή αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, την έχουμε επιδιώξει. Μια τέτοια συνθήκη ευνοεί την αυτοπαρατήρηση, τον στοχασμό, την ενδοσκόπηση. Σε τέτοιες στιγμές, όταν η εσωτερική ανάγκη βρίσκει διέξοδο στην δημιουργία, οφείλουμε την δημιουργία των μεγαλύτερων καλλιτεχνικών έργων της ανθρωπότητας. Είναι γεγονός ότι η σύλληψη και η δημιουργία των πιο σημαντικών έργων τέχνης, ζωγραφικής, μουσικής, ποίησης εκδηλώθηκε μέσα σε συνθήκες μοναχικότητας.
Από την άλλη πλευρά, η μοναξιά έχει μια αρνητική χροιά και υποδηλώνει τη δυσφορία ή τη δυστυχία που μπορεί να βιώνει κάποιος όταν είναι μόνος του, χωρίς παρέα ή φίλους ή ακόμη και όταν περιβάλλεται από άλλα άτομα. Μπορούμε να βιώσουμε τη μοναξιά ακόμη και όταν είμαστε μαζί με άτομα από τον οικογενειακό ή φιλικό μας περίγυρο. Συνεπώς, η μοναξιά δεν είναι απλά η μη συνεύρεση με άλλα πρόσωπα αλλά η έλλειψη συνδέσμου και ουσιαστικής επικοινωνίας με άλλα άτομα, η απουσία δηλαδή ουσιαστικών και ποιοτικών διαπροσωπικών σχέσεων. Είναι μια αρνητική, δυσάρεστη αίσθηση ότι είμαστε μόνοι. Σε αυτή την περίπτωση, όχι μόνο δεν αντλούμε ηρεμία και ικανοποίηση αλλά αντίθετα νιώθουμε δυστυχισμένοι και έχουμε την αίσθηση κάποιου ελλείμματος που μας εμποδίζει να βιώσουμε πληρότητα. Η μοναξιά τότε βιώνεται ως ένα είδος τιμωρίας, ως ένα σοβαρό μειονέκτημα που εμποδίζει το άτομο να συνδεθεί με άλλα πρόσωπα και να νιώσει αποδεκτό και αγαπητό και το καταδικάζει στην απομόνωση και στην περιθωριοποίηση. Η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ψυχική και την σωματική μας υγεία. Σε έρευνες, έχει συσχετιστεί με χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος και σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη ή ο αυτοκτονικός ιδεασμός.
Προτάσεις που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το αίσθημα μοναξιάς:
- Γραφτείτε σε μια ομάδα δραστηριοτήτων: Θα μπορούσατε να συμμετέχετε σε μια ομάδα, όπως για παράδειγμα, ομάδα χορού ή πεζοπορίας ή σε μια εθελοντική ομάδα. Εκτός από τα άλλα οφέλη που θα αποκομίσετε, θα έχετε την ευκαιρία να γνωρίσετε νέους φίλους.
- Κάντε εκδρομές-Ταξιδέψτε: Επιλέξτε το ταξίδι μέσω ενός πρακτορείου που διοργανώνει εκδρομές. Θα γλιτώσετε τη οδήγηση, θα απολαύσετε τα αξιοθέατα και είναι πολύ πιθανό να κάνετε νέες γνωριμίες αφού πολύ συχνά σε αυτές τις εκδρομές συμμετέχουν και άλλα άτομα χωρίς παρέα.
- Αναζητήστε φίλους που έχετε χαθεί: Η γρήγορη ροή της καθημερινότητας και οι συνθήκες της ζωής, πολλές φορές, μας απομακρύνουν από καλούς φίλους και όταν περάσει κάποιος χρόνος διστάζουμε να επικοινωνήσουμε. Τολμήστε το, είναι πολύ πιθανό να βρείτε ανταπόκριση.
- Προσοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Κρατήστε μόνο το θετικό τους σημείο, τη δυνατότητα δηλαδή να έχετε άμεση επικοινωνία με φίλους και γνωστούς. Μην συγκρίνετε όμως τη ζωή σας με τις ιδανικές συνθήκες που κάποιοι/κάποιες παρουσιάζουν στα social media. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
- Ασχοληθείτε με τον εαυτό σας: Μην παραμελείτε την εαυτό σας, φροντίστε τον με άσκηση, υγιεινή διατροφή και γενικά οτιδήποτε σας δίνει αίσθηση ευχαρίστησης και ευεξίας.
- Υιοθετήστε ένα ζωάκι: Ποια καλύτερη παρέα μπορείτε να σκεφτείτε από ένα κατοικίδιο που θα σας υποδέχεται χαρούμενο όταν επιστρέφετε στο σπίτι, θα σας κρατάει συντροφιά και θα είναι ο καλύτερος φίλος;
- Μείνετε μακριά από σχέσεις τοξικές: Αποφύγετε τη σχέση και την επικοινωνία με τοξικά άτομα. Είναι πολύ εύκολο να σας «ρίξουν» ψυχολογικά. Επιδιώξτε την επαφή με άτομα καλοπροαίρετα και θετικά.
- Σκεφτείτε ότι δεν είστε μόνος. Κάπου εκεί έξω υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που νιώθουν παρόμοια συναισθήματα με εσάς. Δεν έχετε παρά να ανοίξετε την πόρτα σας και να τους αναζητήσετε.
- Ζητήστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού: Αν αισθάνεστε ότι όλες οι προσπάθειες που κάνατε ήταν χωρίς αποτέλεσμα , μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε, να κατανοήσετε και να αλλάξετε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις που δυσκολεύουν τη ζωή σας.
Βιβλιογραφία:
Deckx, L., van den Akker, M., Buntinx, F., & van Driel, M. (2018). A systematic literature review on the association between loneliness and coping strategies. Psychology, health & medicine, 23(8), 899-916.
Asghar, A., & Iqbal, N. (2019). Loneliness matters: a theoretical review of prevalence in adulthood. J Psychol, 7(1), 41-47.
