ΜΗΠΩΣ ΜΕΓΑΛΩΣΕΣ ΜΕ ΤΟΞΙΚΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ;

Η Μαρία, 14 ετών, επιστρέφει από το σχολείο το μεσημέρι. Βρίσκει τη μητέρα της να κλαίει καθισμένη στον καναπέ. Πηγαίνει κοντά της και την αγκαλιάζει. Για άλλη μια φορά, η Μαρία θα ακούσει τα παράπονα της μητέρας της για τον πατέρα της και θα την παρηγορήσει.

Ο Νίκος, 16 ετών, φέρνει χαρούμενος τους βαθμούς του στο σπίτι. Νιώθει πολύ ικανοποιημένος από τη βαθμολογία του με μέσο όρο 17. Ήταν μια δύσκολη χρονιά, χωρίς φροντιστήριο και τα κατάφερε πολύ καλά. Τους δείχνει στον πατέρα του. Εκείνος τους κοιτάζει αμίλητος,  χωρίς την παραμικρή έκφραση στο πρόσωπό του και σχολιάζει: « Καλοί είναι, αλλά υπάρχουν και καλύτεροι βαθμοί».

Η Ελβίρα, 9  ετών, προσπαθεί να κάνει μια έκπληξη στη μητέρα της. Το προηγούμενο βράδυ, άκουσε, πάλι, τη μαμά  της να μαλώνει με τον πατέρα της και να του λέει πόσο κουρασμένη νιώθει, αφού «όλα στο σπίτι περνούσαν από τα χέρια της και κανένας δεν τη βοηθούσε». Η Ελβίρα ξύπνησε  το  πρωί  και άρχισε να ξεσκονίζει, όπως έβλεπε τη μαμά της να κάνει, για να τη βοηθήσει, όμως, στην προσπάθειά της έπεσε ένα μεγάλο γυάλινο σταχτοδοχείο και έσπασε με θόρυβο στο πάτωμα. Η μητέρα της έτρεξε στο δωμάτιο και βρήκε το μικρό κοριτσάκι με το ξεσκονόπανο στο χέρι. «Παιδί μου χαζό είσαι; Τι δουλειά έχεις με το ξεσκόνισμα; Αφού δεν μπορείς να τα καταφέρεις».

Photo: By Andrea Piacquadio on pexels

Τα ενήλικα παιδιά που οι γονείς τους μπορεί να ήταν κακοποιητικοί, αυταρχικοί, υπερπροστατευτικοί, παρεμβατικοί ή αδιάφοροι  παρουσιάζουν κοινά στοιχεία: χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθηση ότι  δεν αγαπήθηκαν,  ότι δεν έχουν αξία και ότι είναι ανεπαρκή. Αυτά τα συναισθήματα απορρέουν από το γεγονός ότι τα παιδιά κατηγορούν τον εαυτό τους για τη συμπεριφορά των γονιών τους. Είναι πιο εύκολο για ένα αθώο μικρό παιδί να πάρει επάνω του την ενοχή ότι το ίδιο είναι υπεύθυνο για την κακοποίησή του, παρά να αντιμετωπίσει την τρομακτική εκδοχή ότι  οι γονείς του είναι ανεπαρκείς, κακοποιητικοί και ανάξιοι της εμπιστοσύνης του.

Είναι, όμως, όλες οι δύσκολες σχέσεις ενήλικων παιδιών με τους γονείς τους τοξικές;

Ασφαλώς, όχι.

Πώς θα αναγνωρίσουμε τους τοξικούς γονείς; Μπορείς να κάνεις κάποιες ερωτήσεις  στον εαυτό σου για τη σχέση σου με τους γονείς σου.

Όταν ήσουν παιδί:

1. Σου έλεγαν ότι είσαι κακός ή άχρηστος; Σε αποκαλούσαν με προσβλητικούς χαρακτηρισμούς; Μήπως σε κριτίκαραν συνεχώς;

2. Μήπως οι γονείς σου χρησιμοποιούσαν τη σωματική τιμωρία για να σε πειθαρχήσουν; Μήπως σε χτυπούσαν;

3. Μήπως οι γονείς σου έκαναν κατάχρηση αλκοόλ; Μήπως ένιωθες ενοχή, σύγχυση, φόβο, ντροπή εξ αιτίας αυτού του γεγονότος;

4. Μήπως ήταν θλιμμένοι  ή μη διαθέσιμοι λόγω συναισθηματικών δυσκολιών ή προβλημάτων υγείας ή ψυχικής υγείας;

5. Μήπως έπρεπε να φροντίσεις τους γονείς σου εξ αιτίας των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν;

6. Μήπως, οι γονείς σου, σου έκαναν κάτι που έπρεπε να κρατηθεί μυστικό; Μήπως υπήρξε σεξουαλική κακοποίηση;

7.Μήπως ένιωθες φόβο απέναντι στους γονείς  για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα;

8. Μήπως φοβόσουν να εκφράσεις τον θυμό σου στους γονείς σου;

 Photo: Βυ Mario Renteria on pixabay

Όταν τα μικρά παιδιά, που μεγάλωσαν με τοξικούς γονείς, γίνονται ενήλικες, συνεχίζουν να φέρουν αυτό το φορτίο ενοχής και ανεπάρκειας αδυνατώντας να σχηματίσουν μια υγιή, θετική αυτό-εικόνα.

Γι’ αυτόν τον λόγο:

• Έχουν την τάση να εμπλέκονται σε σχέσεις τοξικές ή κακοποιητικές, ακολουθώντας το μοτίβο των σχέσεων που διδάχθηκαν στην πατρική οικογένεια.
• Έχουν πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολεύονται να διαμορφώσουν μια σταθερή ταυτότητα.
• Διακατέχονται από άγχος και ανησυχία όταν έχουν επιτυχίες, επειδή φοβούνται ότι οι άλλοι θα ανακαλύψουν ότι η επιτυχία τους είναι φαινομενική και ότι οι ίδιοι τους εξαπάτησαν.
• Δεν εμπιστεύονται τους ανθρώπους και περιμένουν τα χειρότερα από τις σχέσεις τους και από τη ζωή τους.
• Μπορεί να αποφεύγουν  την εγγύτητα στις προσωπικές τους σχέσεις, εξ αιτίας του φόβου ότι οι άλλοι θα τους εκμεταλλευτούν, θα τους πληγώσουν ή θα τους εγκαταλείψουν.
• Αρκετές φορές θυμώνουν εύκολα ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάποιος προφανής  λόγος  και εκφράζουν τον θυμό τους πολύ έντονα.
• Μπορεί να είναι τελειομανείς και να έχουν υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό τους ή να δυσκολεύονται να χαλαρώσουν και να απολαύσουν τις στιγμές.
• Μπορεί να νιώθουν ένοχοι για ό,τι κι αν συμβαίνει ακόμη και εάν οι ίδιοι δεν έχουν την παραμικρή ευθύνη.
• Πολλές φορές,  αν και απεχθάνονται τη συμπεριφορά των γονιών τους,  μπορεί να βρεθούν και οι ίδιοι να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο.

Αν ανήκεις στους ενήλικες που, ως παιδί, μεγάλωσες με τοξικούς γονείς να θυμάσαι:

Οι γονείς που χρησιμοποιούν ένα τοξικό μοτίβο ανατροφής δεν θα αλλάξουν, αλλά θα συνεχίζουν να καταδυναστεύουν τη ζωή σου και να καθορίζουν το παρόν και το μέλλον σου. Μην τους επιτρέψεις.

1. Απόκτησε επίγνωση της κατάστασης.
2. Θέσε όρια.
3. Μην ελπίζεις ότι θα αλλάξουν.
4.Ελάττωσε ή κόψε την επικοινωνία με τους γονείς, αν αυτό είναι απαραίτητο.
5 Ζήτησε βοήθεια. Η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσει να εντοπίσεις και να απεμπλακείς από τα δυσλειτουργικά μοτίβα.

Βιβλιογραφία: -Collins, B. (2018). The Toxic Parents Survival Guide: Recognizing, Understanding, and Freeing Yourself from These Difficult Relationships. Health Communications, Inc..
-Forward, S. (2010). Toxic Parents. Random House

Featured Picture:By StockSnap on pixabay