Η έμφυλη βία είναι ένα έγκλημα που διαπράττεται πίσω από κλειστές πόρτες κι ένα μυστικό καλά κρυμμένο τόσο από τους θύτες, όσο κι από τα θύματά τους. Ενώ οι γυναίκες που κακοποιούνται σωματικά γνωρίζουν ότι η σωματική βία έχει στόχο να τις βλάψει, τα θύματα ψυχολογικής βίας έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να την αναγνωρίσουν ως κακοποίηση και συνεπώς είναι λιγότερο ικανές να αμυνθούν ή να αντιμετωπίσουν τις επιθέσεις της. Στην πραγματικότητα όμως η ψυχολογική βία συνοδεύει και συνυπάρχει με κάθε άλλη μορφή βίας (σωματική, σεξουαλική, οικονομική, εργασιακή κ.λ.π.).
Η ψυχολογική βία λειτουργεί υπόγεια και υπονομεύει την ψυχική υγεία, την εξέλιξη και την ευημερία των γυναικών χωρίς να γίνεται πάντοτε άμεσα αντιληπτή.
Μπορεί να εκφράζεται με:
Βρισιές : Η πιο κραυγαλέα μορφή ψυχολογικής κακοποίησης.
Απειλές: Το θύμα δέχεται απειλές που του δημιουργούν φόβο και ανασφάλεια π.χ. «Αν βγεις απόψε, θα δεις τι θα πάθεις».
Ταπείνωση: Οι ταπεινώσεις μπορεί να γίνονται ιδιωτικά ή και δημόσια, ενώπιον άλλων ατόμων και μπορεί να αφορούν τις ικανότητες ή τη συμπεριφορά του θύματος ή να είναι σεξουαλικού περιεχομένου, με αποτέλεσμα να προκαλούν αμηχανία και ντροπή.
Κριτική: Ο θύτης ασκεί κριτική στο θύμα για οποιοδήποτε θέμα π.χ. «Όλα λάθος τα κάνεις».
Υπερβολική ζήλεια: Ο θύτης εκφράζει παθολογική ζήλεια, ελέγχει το θύμα συνεχώς και το κατηγορεί ότι φλερτάρει ή ότι έχει συνάψει σχέσεις με άλλα πρόσωπα.
Οικονομική αποστέρηση: Ο θύτης δημιουργεί και συντηρεί μια σχέση οικονομικής εξάρτησης του θύματος, ώστε να μπορεί να το ελέγχει.
Ενοχοποίηση: Η δημιουργία ενοχών αποτελεί μια σημαντική στρατηγική χειραγώγησης. Το θύμα, υπό την πίεση της ενοχής, είναι πιθανό να προσπαθήσει να τροποποιήσει τη συμπεριφορά του σύμφωνα με τις επιθυμίες του θύτη.
Διαταγές: Σε μια ισότιμη σχέση δεν έχουν θέση οι διαταγές. Έχουν στόχο την άσκηση ελέγχου προς το θύμα.
Ελεγκτική συμπεριφορά: Ο θύτης παρακολουθεί το θύμα, ψάχνει στα προσωπικά του αντικείμενα ή ελέγχει το κινητό, τα e-mail και τα social media του θύματος.
Κατηγορίες: Οι κατηγορίες έχουν στόχο να επιρρίψουν ευθύνες στο θύμα και να του δημιουργήσουν συναισθήματα ενοχής και αμφιβολίας.
Μείωση: Ο θύτης μειώνει το θύμα, υπονοώντας ότι τα συναισθήματα, οι σκέψεις ή οι πράξεις του θύματος δεν έχουν αξία.
Επικρίσεις: Οι συνεχείς επικρίσεις από την πλευρά του θύτη στοχεύουν στη δημιουργία αισθήματος ντροπής και κλονισμού της αυτοεκτίμησης του θύματος.
Παραμέληση φροντίδας για την υγεία ή την ψυχική υγεία: Οι σωματικές ή οι συναισθηματικές ανάγκες του θύματος δεν καλύπτονται είτε ως απόρροια τιμωρητικής συμπεριφοράς του θύτη είτε λόγω αδιαφορίας και παραμέλησης.
Υλικές ζημιές: Ο θύτης καταστρέφει σκεύη, έπιπλα ή αντικείμενα με σκοπό τον εκφοβισμό του θύματος π.χ. σπάει γυάλινα αντικείμενα
Απομόνωση: Ο θύτης απομονώνει το θύμα από τον οικογενειακό και φιλικό του περίγυρο, ώστε εκείνο να βρίσκεται κάτω από τον απόλυτο έλεγχό του και να μην έχει κανέναν να απευθυνθεί για βοήθεια.
Υποτίμηση: Ο θύτης υποτιμά τις ικανότητες, τη συμπεριφορά ή την εμφάνιση του θύματος.
Λεκτικές επιθέσεις: Ο θύτης χρησιμοποιεί τις λέξεις με στόχο να πληγώσει το θύμα με λεκτικές επιθέσεις, με γρήγορες εναλλαγές στη διάθεσή του και με φωνές. Άλλες πάλι φορές η λεκτική κακοποίηση μπορεί να εμφανίζεται με τη μορφή αστείου, σαρκασμού ή ειρωνείας με στόχο να χτυπήσει τις αδυναμίες του άλλου. Αν το θύμα διαμαρτυρηθεί, εκείνος το κατηγορεί ότι «δεν έχει χιούμορ».
Κτητικότητα: Ο θύτης αντιμετωπίζει το θύμα σαν ιδιοκτησία του και δεν μπορεί να ανεχτεί την ιδέα ότι μοιράζεται την σύντροφό του με άλλα άτομα, δηλαδή τους φίλους/ες, την πατρική οικογένεια ακόμη και τα παιδιά τους.
Παθητική επιθετικότητα: Η παθητική-επιθετική συμπεριφορά είναι ένα μοτίβο έμμεσης έκφρασης αρνητικών συναισθημάτων αντί της ανοιχτής αντιμετώπισης τους. Υπάρχει μια διάσταση μεταξύ αυτών που λέει ένα άτομο που εκδηλώνει παθητική-επιθετική συμπεριφορά και αυτών που κάνει.
Gashlighting: Το gaslighting είναι μια μορφή χειραγώγησης που εμφανίζεται συχνά σε κακοποιητικές σχέσεις. Είναι ένας κρυφός τύπος συναισθηματικής κακοποίησης, στην οποία ο θύτης παραπλανά το θύμα, δημιουργώντας μια ψευδή αφήγηση και αναγκάζοντάς το να αμφισβητήσει τις κρίσεις και την πραγματικότητά του. Τα θύματα αυτής της κακοποιητικής συμπεριφοράς αναρωτιούνται αν χάνουν τα λογικά τους.
Τα άτομα που έχουν κακοποιητικές συμπεριφορές αρνούνται την πραγματικότητα και ρίχνουν την ευθύνη επάνω σας, επιστρατεύοντας τις παραπάνω τακτικές. Αν αναγνωρίσατε κάποιες τακτικές από τις παραπάνω, ως οικείες στο πλαίσιο της σχέσης σας, αναζητήστε συμβουλευτική υποστήριξη από κάποιον ειδικό.
Βιβλιογραφία: -Ghinassi, S., Ponti, L., & Tani, F. (2021). Forms of psychological abuse in heterosexual and homosexual romantic relationships. Mediterranean Journal of Clinical Psychology -Sackett, L. A., & Saunders, D. G. (1999). The impact of different forms of psychological abuse on battered women. Violence and victims, 14(1) -Lammers, M., Ritchie, J., & Robertson, N. (2005). Women's experience of emotional abuse in intimate relationships: A qualitative study. Journal of Emotional Abuse, 5(1) -https://www.kethi.gr Featured picture:timur weber on pexels
You may also like
